Engellilerin mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyon kursları sayesinde meslek edinmiş olanlarının işgücü piyasasına entegrasyonunu sağlayacak projeleri tüzel kişilikler sunabileceklerdir. Proje sunacak tüzel kişiliklerin (kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, başta engellilere yönelik çalışma yapanlar olmak üzere sivil toplum kuruluşları, özel sektör işyerleri, üniversiteler vb.) projenin uygulanacağı ilde kurulu olması (merkez veya şube olarak) şarttır. Engellilerin toplumsal entegrasyonu ve rehabilitasyonu yoluyla istihdam edilebilirliklerini artırmayı amaçlayan projelerin, öncelikle o ilin işgücü piyasası araştırmaları, ilin işgücü piyasası ihtiyaçları ve yıllık işgücü eğitim planı ile uyumlu olması gerekir.
Her bir projede esas olarak sadece bir mesleğin yer alması ve bu meslekte başvuru sahibinin devam eden bir mesleki eğitim kursunun olmaması gerekir. Ayrıca Komisyon toplantısına yakın tarihler itibari ile sona erecek kursu olan yüklenicilerin başvuru yapması da mümkündür.
Başvuru yapan kurum ve kuruluşun birden fazla projesi olması veya devam eden projesi varken yeni bir proje başvurusunda bulunması durumunda; proje sahibi başvuru evrakları arasına aynı anda birden fazla projeyi yürütebilecek fiziksel altyapıya (kursların düzenlenmesi için eğitim mekânının asgari standartlara sahip olması, kursiyerlerin eğitim ve dinlenme imkânlarının olması, eğitim için gerekli teknik altyapı, araç ve gereçlerin mevcut olması gibi) ve idari kapasiteye (yönetim, eğitici ve insan kaynakları kapasitesi) haiz olduğuna dair bilgi ve belgeleri eklemelidir. Bu belge MEB veya Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünden alınmalıdır.
İstihdam edilmesinde çeşitli zorluklar bulunan engel grupları (zihinsel engelliler gibi) için hazırlanacak projelerin, mesleki eğitimle birlikte rehabilitasyon amacının da ayrıca ortaya konulması beklenmektedir.
Mesleki eğitim kurslarına katılacak kursiyerlerde;
✓ İŞKUR’a kayıtlı işsiz olması,
✓ Bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerle kaybetmesi nedeniyle işgücü kaybının en az % 40 olduğunun “Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları” ile belgelendirilebilmesi,
✓ En az 15 yaşını tamamlamış olması,
✓ Emekli olmaması,
✓ Kurs ve programlara katılmama yönünde yaptırım uygulanmıyor olması,
✓ Örgün öğretimde (özel eğitim ve rehabilitasyon dahil) öğrenci olmaması,
✓ İki kurs arasında en az altı ay beklemiş olması,
✓ Daha önce aynı meslekte İŞKUR aracılığı ile eğitim almamış olması,
✓ Tamamlayıcı meslekler hariç, aynı proje sahibinin bir başka kursuna katılmamış olmak
şartları aranır.
Proje sahibi kurum ve kuruluşun yöneticileri ile onların üçüncü dereceye (üçüncü derece dahil) kadar kan ya da kayın hısımları, kendi projelerinde kursiyer, yardımcı personel, diğer görevli ve eğitici olamazlar.
Kurslara katılacak kursiyerlerin engel gruplarının belirtilmesi esastır. Proje sahibi sivil toplum kuruluşu, tüzüğünde veya senedinde yer alan engellilere hizmet etmekle mükellef olduğundan projesinde belirttiği hedef kitle ile kendi tüzük hükümlerinin uyumlu olması şarttır.
Hazırlanacak projelerde, mesleki eğitim kursuna katılacak engellilerin bilgilerine (kursiyerlerin isim, TC kimlik no ve iletişim bilgileri) yer verilmesi halinde değerlendirmede puan verilecektir.
Kurslara katılacak kursiyerlerin özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine devam eden öğrenciler olmaması gereklidir. Bu durumun tespit edilmesi halinde yaptırım uygulanacaktır.
Yardımcı personel ve diğer görevlilerin proje sahibi kurum ve kuruluşun kendi çalışanı olması durumunda Komisyon tarafından bu kişiler için ayrıca ücret ödenmeyecektir. Projede görev yapan ve Komisyon tarafından ücret ödenmesi kabul edilen kişilerin İŞKUR’a kayıtlı işsiz olması istihdamlarının İŞKUR üzerinden yapılması şarttır.
Kurslarda görev yapacak eğitici, işaret dili tercümanı, yardımcı personel gibi kişilerin isimleri, TC Kimlik no ve iletişim bilgileri ile bu alandaki tecrübelerini de ortaya koyan bilgi ve belgelere proje ekleri arasında yer verilecektir.
Hazırlanacak projelerde, Komisyonca uygun görülen maliyetler (idari gider, temrin, görevli ücretleri vb.) dikkate alınacak olup, Başvuru Formunun ekinde yer alan bütçe tablosunun dikkatli şekilde doldurulması gerekmektedir.
Ayrıca proje sahibi tarafından engellilere yönelik daha önce uygulanan başka projelerin olması halinde bunların sonuçları ve istihdam edilen kursiyer varsa bu kursiyerlerin istihdamlarına ilişkin belgeler proje başvurusuna eklenecektir.
Komisyonun toplanma zamanları dikkate alınarak kararın uygulanmaya başladığı tarihlerde devam eden projesi olan veya sona ermesine rağmen ara ve nihai raporlarını zamanında sunmayan veya istihdam taahhüdü olan projelerde bu sürecin sona ermediği projeler doğrudan reddedilecektir.
Ayrıca mesleki eğitim projelerinde (zihinsel engelliler için hazırlanan projeler hariç) eğer istihdam taahhüdü yoksa, Komisyon kararı ile belirlenecek oran ve sürede bütün projelere, kursiyerlerin kurs sonunda istihdam edilmeleri istenebilecektir. Komisyonca belirlenecek oranın üstünde istihdam taahhüdü bulunan projelerin değerlendirilmesinde bu husus dikkate alınacaktır. Bu kapsamdaki çalışmalarda yükleniciler Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ile işbirliği içinde çalışabileceklerdir. Kursiyerlerin özel ve kamu sektöründe istihdam edilmesi ve kendi işini kurmaları da istihdam yükümlülüğünün yerine getirilmesi olarak kabul edilecektir. Projelerin hazırlanmasında bu hususun dikkate alınması önemlidir.
Mesleki eğitim kursu esaslı projelerde, engel grubuna göre günlük eğitim saatleri standart olarak uygulanacak olup, görme veya işitme engelliler için 6, zihinsel engelliler için
5 ve karma engel grubu ile diğer engelliler için 8 saat üzerinden hesaplama yapılacaktır. Haftada en fazla 6 gün eğitim yapılabilecektir.
Görme engellilere yönelik düzenlenecek mesleki eğitimlerde bir sınıftaki kursiyer sayısının en az beş kişi, diğer engel gruplarında ise en az on kişi olması esastır. Ancak projenin ve engel grubunun özellikleri dikkate alınarak Komisyon tarafından farklı bir belirleme yapılması da mümkündür. Kursiyer sayısının görme engellilerde üç, diğer engelli gruplarında ise yedi kişinin altına düşmesi halinde il müdürlüğünce kurs iptal edilebilir.
Ancak kurs süresinin üçte ikisinin tamamlanması halinde kurs iptal edilmez. Kursiyer sayısının azalmasına bağlı olarak ulaşım gideri tahsis edilmiş ise hesaplamalar yeniden yapılacaktır.
Kurslarda kullanılacak eğitim programları MEB tarafından yayımlanan güncel genel eğitim programları (modül) dikkate alınarak ve bunların minimum süreleri üzerinden (160 fiili günü geçmemek şartı ile) kullanılacaktır. Bununla birlikte, özellikle engelliler için hazırlanan özel eğitim programlarında ise toplam süre dikkate alınacaktır. Birden fazla modülün birleştirilmesi, modül minimum süresinin azaltılıp artırılması ile oluşturulmuş ve 4. Seviye meslek modüllerinin minimum süreleri alınarak yapılan modüller, onaylı olsalar bile kabul edilmeyecektir. Üniversiteler tarafından onaylanan programlar da kullanılabilecektir.
Kurs yapılacak mesleğin seçiminde, öncelikle o ilde işgücü piyasasında talep gören bir meslek olması, engellilerin kurs sonrasında işe yerleşmesi veya gelir elde etmesini sağlayacak nitelikte olması hususlarına dikkat edilmesi gereklidir. Komisyon değerlendirmesinde, aynı istekli tarafından aynı meslekte birden fazla kurs düzenlenmesi durumunda, bunların sonuçlarını görmeden yeni kurs talebini uygun bulmayabilecektir. Bu nedenle başvuru yapılırken, sonuçlanan kursların sonuçlarını da başvuru evraklarına eklemelidir.
Projelerde ulaşım ücreti talep edilmesi durumunda, kursiyerin kursa katıldığı her gün için kursiyer başı günlük; büyükşehirler için 25 TL, diğer şehirler için ise 20 TL ödeme üzerinden hesaplama yapılacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarına bu kapsamda destek verilemeyecektir.
İşitme engelliler için işaret dili tercümanı öngörülmesi durumunda, aylık asgari ücretin işverene maliyet tutarının %15 fazlası, yardımcı personel talep edilmesi durumunda ise aylık asgari ücretin işverene maliyet tutarında ödeme yapılacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarına yardımcı personel desteği sunulmayacaktır. Eğiticilere ise eğiticinin unvanı dikkate alınarak ders saat başına brüt olarak, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kurumlarda görev yapan eğiticiler ile usta öğreticiler için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 176. maddesinde yer aldığı şekilde 140 gösterge rakamının bu Kanuna göre belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktarın %50 artırımlı tutarı, üniversitelerdeki öğretim görevlileri ve öğretim üyeleri için 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11. maddesinde unvanlara göre belirlenen (gündüz) ek ders göstergelerinin Devlet Memurları Kanununa göre aylıklar için belirlenen katsayı ile çarpımının %50 artırımlı tutarında ödeme yapılacaktır. Eğitici ve tercümanın, alanında belge sahibi olan kişilerden seçilmesi ve Kuruma kaydının olmaması halinde kayıt yapılarak projede görevlendirilmesi gereklidir.
Projede görevli ve ücret ödenen bütün kişilere yapılan ödemeden dolayı ortaya çıkabilecek vergi, resim, harç, sigorta vb. mali ve sosyal yükler proje sahibine aittir. Ödemeler aylık bordrolar üzerinden brüt olarak yükleniciye yapılacak olup, ücretin tam olarak ödenip ödenmemesi ile ilgili tüm yükümlülük yüklenicinindir. Kurum yasal yükümlülüklerin ve ödemelerin tam olarak yapılıp yapılmadığını kontrol edebilecektir. Yükümlülüklerin yerine getirilmediğinin tespiti halinde uyarıya rağmen sorunun devam etmesi durumunda proje iptal edilir ve ilgili kuruluşlara gerekli bildirim yapılır.
Proje kapsamında yapılacak ödemelerde, proje sahibine başka mevzuatlar kapsamında Devletçe yapılan/yapılacak her türlü teşvik uygulaması da dikkate alınacaktır.
Projede görev alan ve ücretleri proje kapsamında ödenen kişilere ücret ödenmediğinin, gönüllü çalışmaya zorlandıklarının yahut sosyal güvenlik ve vergi ödemelerinin zamanında ve tam olarak yapılmadığının Kurumca yerinde yapılacak incelemelerde yahut ilgili kişilerin müracaatı üzerine yahut Kurumca re’sen tespiti halinde, Kurumca ilgili kamu kuruluşlarına bilgi verilecek, ilgili kuruluşların denetimleri sonucunda ortaya çıkacak tüm hukuki ve cezai sonuçlar yükleniciye ait olacaktır.
Projelerde kursun yapılması için gerekli tüketilecek malzemelerin temrin gideri olarak karşılanmasının talep edilmesi durumunda; zaruri gideri toplamının yüzde 10’u kadar ödeme, fatura karşılığı yapılabilecektir. Bu giderler, kurs konusu mesleğin kursiyerlere öğretilmesi ve uygulama yapılması için gerekli olan ve çoğunlukla tüketime tabi malzemeler içindir.
Ayrıca kursun yürütülmesi sırasında yüklenicinin idari giderleri için talep etmesi durumunda kursiyer zaruri gideri toplamının yüzde 12’si kadar ödeme, fatura karşılığı yapılabilecektir. İdari giderler, yüklenicinin elektrik, su, iletişim, tanıtım ve ısınma giderleri için kullanılacaktır. Bununla birlikte idari gider kapsamındaki tanınırlık giderlerinin miktarının idari gider bütçesinin % 25’ini aşan kısmı karşılanmayacaktır.
Kursun istihdam garantili olması durumunda günlük 175,42 TL, istihdam garantisiz olması durumunda ise günlük 131,57 TL kursiyer zaruri gideri İŞKUR tarafından doğrudan kursa fiili olarak katılan kursiyerlere ödenecek, iş kazası ve meslek hastalığı ile genel sağlık sigortası primleri de İŞKUR tarafından ödenecektir.
Tanınırlıkla ilgili olarak yüklenici tarafından yerine getirilmek üzere, projenin uygulandığı açık veya kapalı mekânlarda, faaliyet süresince levha, pano, afiş vb. araçlarda ayrıca yazılı ve görsel bütün materyalde Kurumsal İŞKUR logosu ile birlikte “Türkiye İş Kurumu” ibaresine ve “Bu proje, Türkiye İş Kurumu tarafından finanse edilmektedir.” ifadesine yer verilecektir.
İstihdam taahhütlü projelerde kursiyer gideri ve demirbaş giderleri dışında kalan tutarın %20’si bloke edilir. Yüklenicinin yükümlülüğünü yerine getirmesinden sonra ödeme yapılır.
İstihdam yükümlülüğünün süresi içinde hiç yerine getirilmemesi halinde; kursiyerler için ödenen sigorta primleri ve kursiyer zaruri giderleri hariç, yükleniciye yapılan KDV dahil tüm giderler yasal faizi ile birlikte geri alınır, istihdam yükümlülüğünün süresi içinde eksik gerçekleştirilmesi halinde ise; ödenen sigorta primleri ve kursiyer zaruri giderleri hariç, KDV dahil toplam proje giderinin, istihdam edilmesi gereken kursiyer sayısına bölünmesi ile bulunan kişi başı ortalama maliyetin istihdam edilmeyen kursiyer sayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutar, yükleniciden geri alınır.
a) Başvuru İçin Gerekli Belgeler
Hazırlanacak projelerde aşağıdaki belgelerin eksiksiz olarak sunulması gereklidir. İl müdürlüğünce asıl belgelerin görülmesi halinde örneklerin onaylanması mümkündür. Tek bir belgenin bile eksik olması durumunda, proje doğrudan il müdürlüğünce iade edilecektir.
■ “Engellilere Karşı Ayrımcılıkla Mücadele: Savunu ve İzleme Projesi” ...
■ “Eğitim ve Kültürü Paylaştır Yurttaşları Kaynaştır Projesi” ...
■ “Engelleri Konuşarak Aşalım Projesi” ...
■ “Aktif Yurttaşlık Hakkımızdır: Türkiye Engelliler Meclisine Doğru Projesi”
Program, “Engelli ve Eski Hükümlülerin Kendi İşlerini Kurmaları”, “Korumalı İşyerleri Desteği” ile “Engellilerin Mesleki Eğitim ve Rehabilitasyonları, İşe ve İşyerine Uyumlarının Sağlanması ve Destek Teknolojilerinin kullanılması“ şeklinde üç ana bileşenden oluşmaktadır.
Hibe desteği başvurusunu e-Devlet kapısı üzerinden; bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerle kaybetmesi sebebiyle işgücünün en az %40'ından yoksun olduğunu belgelendirerek İŞKUR'a kayıtlı olan kişiler gerçekleştirebilirler.